Wdrożenie naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce jest w momencie przełomowym. Włączane są kolejne multipleksy przy działających ciągle nadajnikach analogowych. Pomimo iż odbiór sygnału w standardzie DVB-T w zdecydowanej większości przypadków nie powinien wymagać wymiany zestawu antenowego stosowanego do tej pory do odbioru telewizji analogowej, praktyka pokazuje, iż w wielu sytuacjach modernizacja zestawu jest konieczna. Ma to związek ze słabszą mocą emisji wybranych multipleksów cyfrowych w okresie przejściowym, czyli jednoczesnego nadawania telewizji analogowej oraz cyfrowej. Oczywiście każdego dnia powstaje również wiele nowych lokalizacji, dla których dobrać należy odpowiedni zestaw antenowy.

Spróbujemy więc odpowiedzieć na postawione pytanie: jaka antena do DVB-T?

Oczywiście na powyższe pytanie nie sposób odpowiedzieć jednoznacznie. 100% sukcesu dać może wyłącznie wynajęcie profesjonalnego instalatora, który korzystając z własnego doświadczenia oraz przyrządów pomiarowych dobierze odpowiedni dla danej lokalizacji zestaw antenowy. Przed decyzją i zakupem anteny warto również popatrzeć na dachy okolicznych budynków i skorzystać z doświadczeń mieszkańców, którzy odbierają już naziemną telewizję cyfrową.

Dobór anteny oraz prawidłowy odbiór sygnału uwarunkowany jest kilkoma czynnikami, do których zaliczyć możemy przede wszystkim:

• odległość od nadajnika/nadajników,
• moc emisji nadajnika,
• wysokość zawieszenia nadawczych systemów antenowych,
• kierunkowość nadajnika,
• ukształtowanie terenu na linii nadajnik - miejsce odbioru,
• zabudowę terenu w lokalizacji odbioru (teren otwarty, zabudowa miejska, itd.).

Trzy pierwsze czynniki sprawdzić możemy wykorzystując dedykowane do tego serwisy w Internecie. Na przykładzie oddziału firmy Dipol w Zielonej Górze, spróbujemy dobrać antenę, która zapewni nam odpowiedni odbiór z najbliższego nadajnika telewizyjnego.

Czynność tę wykonać można na kilka sposobów. Najszybszą i stosunkową przejrzystą metodę oferuje serwis sat-charts.eu wraz ze swoim lokalizatorem (tylko polskie nadajniki DVB-T).

Klikając w odpowiednie miejsce na mapie, wybieramy interesujący nas obszar:

Widok ogólny mapy.

Po wybraniu interesującej nas lokalizacji, wciskamy przycisk:

Wyświetlona zostanie wówczas lista nadajników z podziałem na poszczególne multipleksy w kolejności od najbliższego do najdalszego względem wskazanej wcześniej lokalizacji. Dodatkowo poszczególne pozycje na liście oznaczone są jednym z trzech kolorów:

• kolor zielony – stabilny odbiór najbardziej prawdopodobny,
• kolor pomarańczowy – odbiór prawdopodobny, możliwe zakłócenia,
• kolor czerwony – odbiór niemożliwy lub prawie niemożliwy.

Serwis również informuje użytkownika o tym, iż moc i odległość nadajnika nie są jedynymi czynnikami warunkującymi poprawny odbiór:

Dla wskazanej przez nas lokalizacji, tj. siedziba firmy Dipol Kraków, ul. Ciepłownicza 40, lista dostępnych nadajników kształtuje się następująco:

Wykaz nadajników dla lokalizacji Zielona Góra

Na podstawie powyższej listy stwierdzić można i dwa multipleksy, tj. MUX2 oraz MUX1 dostępne są na kanałach 45 oraz 61 z oddalonego o nieco ponad 20km nadajnika Żagań Wichów. Moc nadawania wynosi odpowiednio 2 oraz 63 kW.

W tym przypadku rozważać można jeszcze odbiór z nadajników: Zielona Góra Jemiołów, Poznań "Śrem" i kilku innych. 

Poniżej przedstawione zostały tabele, na podstawie których możliwe jest optymalne dobranie anteny na podstawie uzyskanych do tej pory informacji. Tabele mają charakter poglądowy. W związku z tym, że odbiór sygnałów radiowych jest wypadkową wielu czynników, firma Dipol nie daje 100% gwarancji na to, iż dobór anteny na podstawie poniższych zestawień zaowocuje bezproblemowym odbiorem w każdej lokalizacji.

Moc nadajnika	> 50kW
Odległość od nadajnika	x < 15km		15km < x < 40km		x > 40 km
	A353		A773		A775
	A361		A354		A776

 

 

Na podstawie powyższych tabel i uzyskanych do tej pory informacji dla możliwości odbioru w siedzibie firmy Dipol w Zielonej Górze, wnioskować można, iż:

• dla nadajnika Wichów (12km, moc 50kW) najbardziej optymalnym rozwiązaniem będzie antena A354,
• W przypadku, gdy liczymy na odbiór sygnału z kilku nadajników, lepszym rozwiązaniem będzie antena A776 o szerszej wiązce promieniowania.

Zdecydowana większość wymienionych wyżej anten pracować może w zestawie ze wzmacniaczami dopuszkowymi typu LNA. Niektóre z nich zakupić można w skompletowanym od razu zestawie: A775, - wyposażone we wzmacniacz największym wzmocnieniu - LNA-177. W przypadku chęci zakupu przedwzmacniacza do innej anteny lub słabszego przedwzmacniacza, można wybrać jeden z trzech modeli: LNA-101 o wzmocnieniu 15dB, LNA-169 o wzmocnieniu 24dB lub LNA-177 o wzmocnieniu 30dB.

Ogólnie przyjęta praktyka mówi, iż należy dążyć do unikania stosowania przedwzmacniaczy w przypadku odbioru sygnałów DVB-T. Jednak również i w tym przypadku, podobnie jak przy doborze anteny, wszystko zależy od mocy i odległości nadajnika. Dla nadajników oddalonych o 40km i więcej, szczególnie w przypadku niskiej mocy emisji, zastosowanie przedwzmacniacza może być konieczne. Często również okolica, w której odbierany ma być sygnał nie sprzyja poprawnemu odbiorowi (gęsta zabudowa, drzewa, itp.) - wówczas, np. gdy sygnał odbierany ma być z odbicia, stosowanie przedwzmacniacza zwiększa szanse odbioru.

Należy pamiętać o tym, że stosowanie przedwzmacniacz wiąże się z koniecznością jego zasilenia. W zdecydowanej większości przypadków zasilanie zrealizowane być może przy pomocy zasilacza z separatorem.

Obiegowa opinia mówi, iż szerokopasmowe anteny siatkowe nie nadają się do odbierania sygnałów cyfrowych. Praktyka pokazuje jednak, iż anteny tego typu mogą być z powodzeniem stosowane, a problem nie leży w samej ich konstrukcji (szeroki kąt połowy mocy), a dużo częściej w słabej jakości przedwzmacniaczach w nich stosowanych (brak ekranowania, wysoki współczynnik szumów).

Osoby posiadające takie anteny, przed zakupem anteny kierunkowej powinny zweryfikować, czy są w stanie odebrać na nich sygnał cyfrowy. W wybranych przypadkach szeroka wiązka promieniowania anteny siatkowej powodować może, iż zbierane przez nią niepożądane sygnały mogą zakłócić odbiór sygnału DVB-T.
Z drugiej strony anteny te mogą sprawdzić się w gęstej, miejskiej zabudowie, gdzie sygnał odbierany może być z odbicia i poprawne ustawienie anteny kierunkowej może być utrudnione.

Wysoka moc oraz względnie niewielka odległość od nadajnika nie są gwarancją uzyskania poprawnego odbioru. Czynnikiem decydującym może być również kierunkowość emisji danego nadajnika. Co ważne, nadający 2 multipleksy nadajnik może jeden z nich emitować kierunkowo (np. na wybrany obszar miejski), a drugi z nich dookolnie. Taki stan rzeczy jest odpowiedzią na często pojawiające się problemy z odbiorem tylko jednej paczki programowej (multipleksu) przez mieszkańców określonego terenu.

Serwisem, który pomóc może w ostatecznym wyborze odpowiedniej anteny jest dvbtmap.eu umożliwiający m.in.:

• sprawdzenie lokalizacji większości europejskich nadajników DVB-T
• ich pokrycia sygnałowego
• profilu terenu między nadajnikiem a wybranym miejscem odbioru.

Widok strony głównej serwisu dvbtmap.eu. Serwis dostępny w kilku językach, m.in. w języku angielskim, polskim, czeskim, węgierskim oraz niemieckim. Zasięg nadajników sprawdzić możemy wybierając opcję "Coverage Map" a następnie z listy po prawej stronie wybrać interesujący nas multipleks oraz nadajnik.

Ostatnią rzeczą, jaką można sprawdzić przed decyzją o zakupie anteny do odbioru telewizji, jest profil terenu między nadajnikiem i miejscem odbioru. Może się okazać, iż chcąc odbierać multipleksy nie nadawane z lokalnego nadajnika i rozważając zakup droższej, większej anteny robimy to bezcelowo. Nawet, gdy nadajnik nadaje z dużą mocą, to występujące między nim a lokalizacją odbioru przeszkody terenowe mogą skutecznie uniemożliwić bezpośredni odbiór.

Do sprawdzenia profilu terenu między interesującymi nas punktami po raz kolejny posłużyć może serwis dvbtmap.eu wraz z narzędziem map distance.

Wybierając z listy odpowiedni nadajnik oraz zaznaczając na mapie miejsce odbioru, określamy odległość oraz profil terenu między danymi punktami. Wyliczenie uwzględnia wysokość zawieszenia anteny na maszcie nadawczym.

Przykład profilu terenu - brak przeszkód między nadajnikiem a odbiornikiem.

Przykład profilu terenu - przeszkody terenowe między nadajnikiem a odbiornikiem.