Dobór anteny do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T.
Wdrożenie
naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce jest w momencie przełomowym.
Włączane są kolejne multipleksy przy działających ciągle nadajnikach
analogowych. Pomimo iż odbiór sygnału w standardzie DVB-T w zdecydowanej
większości przypadków nie powinien wymagać wymiany zestawu antenowego
stosowanego do tej pory do odbioru telewizji analogowej, praktyka
pokazuje, iż w wielu sytuacjach modernizacja zestawu jest konieczna. Ma
to związek ze słabszą mocą emisji wybranych multipleksów cyfrowych w
okresie przejściowym, czyli jednoczesnego nadawania telewizji analogowej
oraz cyfrowej. Oczywiście każdego dnia powstaje również wiele nowych
lokalizacji, dla których dobrać należy odpowiedni zestaw antenowy.
Spróbujemy więc odpowiedzieć na postawione pytanie: jaka antena do DVB-T?
Oczywiście
na powyższe pytanie nie sposób odpowiedzieć jednoznacznie. 100% sukcesu
dać może wyłącznie wynajęcie profesjonalnego instalatora, który
korzystając z własnego doświadczenia oraz przyrządów pomiarowych
dobierze odpowiedni dla danej lokalizacji zestaw antenowy. Przed decyzją
i zakupem anteny warto również popatrzeć na dachy okolicznych budynków i
skorzystać z doświadczeń mieszkańców, którzy odbierają już naziemną
telewizję cyfrową.
Dobór anteny oraz prawidłowy odbiór sygnału uwarunkowany jest kilkoma czynnikami, do których zaliczyć możemy przede wszystkim:
odległość od nadajnika/nadajników,
moc emisji nadajnika,
wysokość zawieszenia nadawczych systemów antenowych,
kierunkowość nadajnika,
ukształtowanie terenu na linii nadajnik - miejsce odbioru,
zabudowę terenu w lokalizacji odbioru (teren otwarty, zabudowa miejska, itd.).
Trzy
pierwsze czynniki sprawdzić możemy wykorzystując dedykowane do tego
serwisy w Internecie. Na przykładzie oddziału firmy Dipol w Zielonej Górze,
spróbujemy dobrać antenę, która zapewni nam odpowiedni odbiór z
najbliższego nadajnika telewizyjnego.
Sprawdzenie odległości od nadajnika oraz jego mocy nadawczej.
Czynność
tę wykonać można na kilka sposobów. Najszybszą i stosunkową przejrzystą
metodę oferuje serwis sat-charts.eu wraz ze swoim lokalizatorem (tylko polskie nadajniki DVB-T).
Klikając w odpowiednie miejsce na mapie, wybieramy interesujący nas obszar:
Widok ogólny mapy.
Po wybraniu interesującej nas lokalizacji, wciskamy przycisk:
Wyświetlona
zostanie wówczas lista nadajników z podziałem na poszczególne
multipleksy w kolejności od najbliższego do najdalszego względem
wskazanej wcześniej lokalizacji. Dodatkowo poszczególne pozycje na
liście oznaczone są jednym z trzech kolorów:
kolor zielony – stabilny odbiór najbardziej prawdopodobny,
kolor pomarańczowy – odbiór prawdopodobny, możliwe zakłócenia,
kolor czerwony – odbiór niemożliwy lub prawie niemożliwy.
Serwis
również informuje użytkownika o tym, iż moc i odległość nadajnika nie
są jedynymi czynnikami warunkującymi poprawny odbiór:
Stabilny
odbiór zależy od wielu czynników, nie tylko od odległości od nadajnika i
jego mocy. Musimy wziąć również pod uwagę m.in ukształtowanie terenu,
jak wysoko nadajnik jest umieszczony, zysk anteny odbiorczej, jej
kierunkowość czy czułość głowicy naszego odbiornika.
Dla
wskazanej przez nas lokalizacji, tj. siedziba firmy Dipol Kraków, ul.
Ciepłownicza 40, lista dostępnych nadajników kształtuje się następująco:
Wykaz nadajników dla lokalizacji Zielona Góra
Na
podstawie powyższej listy stwierdzić można i dwa multipleksy, tj. MUX2
oraz MUX1 dostępne są na kanałach 45 oraz 61 z oddalonego o nieco ponad 20km nadajnika Żagań Wichów. Moc nadawania wynosi odpowiednio 2 oraz 63
kW.
W
tym przypadku rozważać można jeszcze odbiór z nadajników: Zielona Góra Jemiołów, Poznań "Śrem" i kilku innych.
Poniżej
przedstawione zostały tabele, na podstawie których możliwe jest
optymalne dobranie anteny na podstawie uzyskanych do tej pory
informacji. Tabele mają charakter poglądowy. W związku z tym, że odbiór
sygnałów radiowych jest wypadkową wielu czynników, firma Dipol nie daje
100% gwarancji na to, iż dobór anteny na podstawie poniższych zestawień
zaowocuje bezproblemowym odbiorem w każdej lokalizacji.
Na
podstawie powyższych tabel i uzyskanych do tej pory informacji dla
możliwości odbioru w siedzibie firmy Dipol w Zielonej Górze, wnioskować można, iż:
dla nadajnika Wichów (12km, moc 50kW) najbardziej optymalnym rozwiązaniem będzie antena A354,
W
przypadku, gdy liczymy na odbiór sygnału z kilku nadajników, lepszym
rozwiązaniem będzie antena A776 o szerszej wiązce promieniowania.
Ze wzmacniaczem czy bez?
Zdecydowana
większość wymienionych wyżej anten pracować może w zestawie ze
wzmacniaczami dopuszkowymi typu LNA. Niektóre z nich zakupić można w
skompletowanym od razu zestawie: A775, - wyposażone we wzmacniacz największym wzmocnieniu - LNA-177.
W przypadku chęci zakupu przedwzmacniacza do innej anteny lub słabszego
przedwzmacniacza, można wybrać jeden z trzech modeli: LNA-101 o
wzmocnieniu 15dB, LNA-169 o wzmocnieniu 24dB lub LNA-177 o wzmocnieniu 30dB.
Ogólnie
przyjęta praktyka mówi, iż należy dążyć do unikania stosowania
przedwzmacniaczy w przypadku odbioru sygnałów DVB-T. Jednak również i w
tym przypadku, podobnie jak przy doborze anteny, wszystko zależy od mocy
i odległości nadajnika. Dla nadajników oddalonych o 40km i więcej,
szczególnie w przypadku niskiej mocy emisji, zastosowanie
przedwzmacniacza może być konieczne. Często również okolica, w której
odbierany ma być sygnał nie sprzyja poprawnemu odbiorowi (gęsta
zabudowa, drzewa, itp.) - wówczas, np. gdy sygnał odbierany ma być z
odbicia, stosowanie przedwzmacniacza zwiększa szanse odbioru.
Należy
pamiętać o tym, że stosowanie przedwzmacniacz wiąże się z koniecznością
jego zasilenia. W zdecydowanej większości przypadków zasilanie
zrealizowane być może przy pomocy zasilacza z separatorem.
Co z antenami siatkowymi?
Obiegowa
opinia mówi, iż szerokopasmowe anteny siatkowe nie nadają się do
odbierania sygnałów cyfrowych. Praktyka pokazuje jednak, iż anteny tego
typu mogą być z powodzeniem stosowane, a problem nie leży w samej ich
konstrukcji (szeroki kąt połowy mocy), a dużo częściej w słabej jakości
przedwzmacniaczach w nich stosowanych (brak ekranowania, wysoki
współczynnik szumów).
Osoby
posiadające takie anteny, przed zakupem anteny kierunkowej powinny
zweryfikować, czy są w stanie odebrać na nich sygnał cyfrowy. W
wybranych przypadkach szeroka wiązka promieniowania anteny siatkowej
powodować może, iż zbierane przez nią niepożądane sygnały mogą zakłócić
odbiór sygnału DVB-T. Z drugiej strony anteny te mogą sprawdzić się w
gęstej, miejskiej zabudowie, gdzie sygnał odbierany może być z odbicia i
poprawne ustawienie anteny kierunkowej może być utrudnione.
Sprawdzenie pokrycia i kierunkowości emisji nadajników
Wysoka
moc oraz względnie niewielka odległość od nadajnika nie są gwarancją
uzyskania poprawnego odbioru. Czynnikiem decydującym może być również
kierunkowość emisji danego nadajnika. Co ważne, nadający 2 multipleksy
nadajnik może jeden z nich emitować kierunkowo (np. na wybrany obszar
miejski), a drugi z nich dookolnie. Taki stan rzeczy jest odpowiedzią na
często pojawiające się problemy z odbiorem tylko jednej paczki
programowej (multipleksu) przez mieszkańców określonego terenu.
Serwisem, który pomóc może w ostatecznym wyborze odpowiedniej anteny jest dvbtmap.eu umożliwiający m.in.:
sprawdzenie lokalizacji większości europejskich nadajników DVB-T
ich pokrycia sygnałowego
profilu terenu między nadajnikiem a wybranym miejscem odbioru.
Widok
strony głównej serwisu dvbtmap.eu. Serwis dostępny w kilku językach,
m.in. w języku angielskim, polskim, czeskim, węgierskim oraz niemieckim.
Zasięg nadajników sprawdzić możemy wybierając opcję "Coverage Map" a
następnie z listy po prawej stronie wybrać interesujący nas multipleks
oraz nadajnik.
Przykład
nadajnika z emisją dookolną (MUX2) oraz kierunkową (MUX3). Należy
zwrócić uwagę na fakt, iż w drugim przypadku istnieje wiele miejsc
pozostających w bezpośrednim sąsiedztwie nadajnika, a w których
bezpośredni odbiór sygnału będzie niemożliwy. W takiej sytuacji
konieczna jest weryfikacja możliwości odbioru z innych nadajników lub w
skrajnym przypadku próba odebrania sygnału z odbicia.
Sprawdzenie profilu terenu
Ostatnią
rzeczą, jaką można sprawdzić przed decyzją o zakupie anteny do odbioru
telewizji, jest profil terenu między nadajnikiem i miejscem odbioru.
Może się okazać, iż chcąc odbierać multipleksy nie nadawane z lokalnego
nadajnika i rozważając zakup droższej, większej anteny robimy to
bezcelowo. Nawet, gdy nadajnik nadaje z dużą mocą, to występujące między
nim a lokalizacją odbioru przeszkody terenowe mogą skutecznie
uniemożliwić bezpośredni odbiór.
Do sprawdzenia profilu terenu między interesującymi nas punktami po raz kolejny posłużyć może serwis dvbtmap.eu wraz z narzędziem map distance.
Wybierając
z listy odpowiedni nadajnik oraz zaznaczając na mapie miejsce odbioru,
określamy odległość oraz profil terenu między danymi punktami.
Wyliczenie uwzględnia wysokość zawieszenia anteny na maszcie nadawczym.
Przykład profilu terenu - brak przeszkód między nadajnikiem a odbiornikiem.
Przykład profilu terenu - przeszkody terenowe między nadajnikiem a odbiornikiem.